Wat is een schuldsaldoverzekering?

Schuldsaldoverzekering

 Wanneer je een hypothecair krediet afsluit, kan je ervoor kiezen om een verzekering te nemen die je partner of andere erfgenaam beschermt in geval jij overlijdt vóór het geleende kapitaal volledig is afbetaald. Zo vermijd je dat de maandelijkse aflossingen voor de langstlevende partner plots te hoog zouden uitvallen.

Een schuldsaldoverzekering (SSV) is niet verplicht, maar over het algemeen aanbevolen. Ze garandeert de terugbetaling van het hele kapitaal of een deel ervan, naargelang het verzekerde kapitaal, en dit in geval van overlijden vóór het aflopen van het hypothecair contract. Tijdens de looptijd van het contract neemt het uit te keren kapitaal geleidelijk af, evenredig met het afbouwen van het openstaand saldo van het af te betalen kapitaal.

Hoeveel moet ik verzekeren?

Wanneer beide partners een schuldsaldoverzekering afsluiten, is het belangrijk de juiste keuze te maken voor de te verzekeren bedragen. Een eerste mogelijkheid is dat beide partners een dekking nemen voor de helft van het geleende kapitaal; dit geeft samen dus een dekking van 100% (1 maal het volledige geleende kapitaal). Dit is niet altijd voldoende. Bij overlijden is het mogelijk dat op die manier de afbetaling voor de langstlevende partner te zwaar uitvalt; alle andere huishoudelijke kosten (b.v. kosten voor de kinderen, nutsvoorzieningen als gas, elektriciteit, water, telefoon) komen namelijk ook op de schouders van deze ene partner terecht!

De veiligste methode is dat beide partners een dekking nemen voor het volledige geleende kapitaal. Bij overlijden vallen de afbetalingen voor de langstlevende partner dan volledig weg. Dit geeft dus een dekking van 200% (2 maal het geleende kapitaal). De keerzijde voor deze zekerheid zijn de hogere premies voor de schuldsaldoverzekering.

Een goede middenweg is een totale dekking tussen 100% en 200% van het geleende kapitaal. Hierbij kan rekening gehouden worden met het inkomen van beide partners, zodanig dat de premies geoptimaliseerd worden. Op die manier worden de premies voor de verzekering beperkt gehouden, en garandeer je dat de langstlevende partner het resterende uitstaande kapitaal zal kunnen afbetalen.

Hoe betaal ik de premies?

Betalingstermijn

De meeste banken en verzekeraars bieden volgende opties om de premie te betalen:

Eenmalige premie

De premie wordt betaald bij het afsluiten van het krediet. Dit is de goedkoopste formule, maar dan moet je wel al gauw een paar duizend euro in één keer kunnen ophoesten.

Jaarlijkse constante premie over 2/3 van de looptijd

Dit is een iets duurdere formule, maar heeft als voordeel dat je de betaling kan spreiden over een aantal jaar.

Jaarlijkse aanpassing van de premie, over de hele looptijd

Met deze formule spreid je de premies in de tijd, maar op het einde van de rit heb je wel meer betaald dan met de vorige twee opties.

Gegarandeerd tarief of ervaringstarief

Bij het klassieke "gegarandeerde tarief" is het tarief gewaarborgd over de hele looptijd van het contract. Bij een aantal maatschappijen kan je ook kiezen voor een verlaagd tarief, het zogenaamde "ervaringstarief". Hierbij zijn premies vast voor de eerste 3 jaar van het contract; na deze periode kunnen de premies in principe herzien worden.

Is het ervaringstarief interessant? Hoe wordt het berekend?

De berekening van de premies gebeurt op basis van zogenaamde "sterftetabellen". Die geven de gemiddelde levensverwachting van mannen en vrouwen weer en worden jaar na jaar aangepast. Indien de levensverwachting in de komende jaren zou dalen, dan zouden de premies bij het ervaringstarief worden verhoogd, ook indien je een eenmalige premie hebt betaald.
De levensverwachting blijft echter stijgen, jaar na jaar. De verwachting is dat die trend zich de komende jaren nog voort zal zetten. Het is dus uiterst onwaarschijnlijk dat de premies aan het "ervaringstarief" zouden stijgen. Het is dus interessanter om voor het ervaringstarief te kiezen.

Fiscale aspecten van de schuldsaldoverzekering: fiscale stelsels

Fiscaliteit

Je kan een belastingvermindering verkrijgen op de premies voor de schuldsaldoverzekering. Het fiscaal voordeel hangt af van het "fiscale stelsel" dat je hebt gekozen bij het afsluiten van de verzekering. Hieronder vind je een overzicht van de mogelijkheden.

Schuldsaldoverzekering buiten een fiscaal stelsel

In dit geval kies je er bewust voor om de premies niet fiscaal aan te geven. In dit geval zal je geen extra fiscaal voordeel bekomen op de premies. Het grote voordeel van deze keuze is dat bij overlijden, het uitgekeerde kapitaal NIET belast zal worden; dit is iets wat door heel wat mensen vergeten wordt.

Schuldsaldoverzekering binnen het fiscaal stelsel van het woonkrediet

Dit wordt ook beschreven als deel van de fiscale aspecten van het woonkrediet. In dit geval komen de premies voor de schuldsaldoverzekering terecht in dezelfde "korf" waarin ook de kapitaalaflossingen en interesten worden verzameld. Het belastingvoordeel dat je krijgt varieert per gewest.

  • In het Vlaams Gewest was tot eind 2019 het systeem van de "woonbonus" van toepassing. In dat geval gold een belastingvoordeel van 40% op de betaalde premie, voor zover de fiscale korf nog niet volledig was opgevuld. Vanaf 1 januari 2020 wordt dit systeem echter afgeschaft en kan je dus ook niet meer genieten van belastingvoordeel op de schuldsaldoverzekering
  • In het Waals Gewest geldt het systeem van de "Chèque Habitat'. In dit stelsel is belastingvoordeel op de schuldsaldoverzekering niet van toepassing
  • In het Brussel Hoofdstedelijk Gewest geldt een systeem van verlaagde registratierechten. In dit stelsel is belastingvoordeel op de schuldsaldoverzekering niet van toepassing

In veel gevallen zal het totaal van de kapitaalaflossingen en interesten de fiscale korf reeds volledig vullen. In die gevallen kan je geen extra fiscaal voordeel verkrijgen door ook de schuldsaldoverzekering onder dit fiscaal stelsel onder te brengen. Integendeel, het levert een extra belasting op via het systeem van de "fictieve rente", in het geval dat het verzekerde kapitaal moet worden uitgekeerd.

Deze optie is eventueel zinvol wanneer je het hypothecair krediet in de laatste maanden van het jaar afsluit. In dit geval is het mogelijk dat tijdens het allereerste jaar de fiscale korf nog niet volledig gevuld is met kapitaalaflossingen en interesten. Betaal je de verzekering met een eenmalige premie, dan kan je die premie inbrengen om de fiscale korf volledig te vullen tijdens het jaar waarin het hypothecair krediet werd afgesloten. Op die manier geniet je van het optimale belastingvoordeel.

Schuldsaldoverzekering binnen het fiscaal stelsel van pensioensparen

Met deze keuze breng je de premies voor de schuldsaldoverzekering onder in de fiscale korf die voor het pensioensparen wordt gebruikt. Die korf staat los van de fiscale korf voor het langetermijnsparen. Op die manier kan je dus een bijkomend fiscaal voordeel bekomen op de premies, zelfs wanneer de korf voor het woonkrediet al volledig gevuld is.

Om de premies voor de schuldsaldoverzekering onder dit stelsel te brengen, moet aan dezelfde voorwaarden voldaan worden die hierboven zijn beschreven. Voor het aanslagjaar 2023 (inkomsten uit het jaar 2022) bedraagt de fiscale vrijstelling voor het pensioensparen € 990. Het belastingvoordeel bedraagt 30% (verhoogd met de gemeenteopcentiemen) van het vrijgestelde bedrag.

Het nadeel van deze methode is dat je bij uitkering van het verzekerde kapitaal belast wordt. De fiscus heft een belasting van 10% op het uitgekeerde kapitaal. Dit geldt zelfs wanneer je maar één enkele storting voor de schuldsaldoverzekering fiscaal in mindering hebt gebracht!

Schuldsaldoverzekering fiscaal inbrengen of niet?

Het al dan niet onderbrengen van de schuldsaldoverzekering in een fiscaal stelsel is een persoonlijke keuze. Het is belangrijk om je niet blind te staren op het belastingvoordeel op de premies. Je moet ook rekening houden met de mogelijke fiscale nadelen bij het uitkeren van het kapitaal.

Het inbrengen van de premies onder het stelsel van pensioensparen lijkt op het eerste gezicht interessant omdat de fiscale korf los staat van die voor het langetermijnsparen. Anderzijds is het aan te raden om deze pensioenkorf sowieso te gebruiken om een extra pensioen op te bouwen. Samengevat: doe je niet aan pensioensparen, dan is deze optie interessant. Voor wie al maximaal aan pensioensparen doet, is dit geen optie.

Wat is de fictieve rente?

Wanneer je de schuldsaldoverzekering afsluit onder het stelsel van langetermijnsparen, moet de begunstigde van de verzekering (b.v. de langstlevende partner) belasting betalen op het uitgekeerde kapitaal. Dit gebeurt volgens het systeem van de "fictieve rente": voor een vast aantal jaren moet de begunstigde een deel van het uitgekeerde kapitaal aangeven als deel van het belastbaar inkomen. Dit leidt dus voor een aantal jaren tot een extra belasting.

Afhankelijk van de leeftijd van de begunstigde bij uitkering van het verzekerde kapitaal, wordt een bepaald omzettingspercentage gebruikt, en moet de aangifte gebeuren voor 13 of 10 jaar.

Leeftijd van de begunstigde bij uitkering Fictieve rente Duur van de heffing
40 jaar en jonger 1% 13 jaar
41 - 45 jaar 1.5% 13 jaar
46 - 50 jaar 2% 13 jaar
51 - 55 jaar 2.5% 13 jaar
56 - 58 jaar 3% 13 jaar
59 - 60 jaar 3.5% 13 jaar
61 - 62 jaar 4% 13 jaar
63 - 64 jaar 4.5% 13 jaar
65 jaar en ouder 5% 10 jaar

Voorbeeld

Je partner overlijdt wanneer je zelf 50 jaar bent. Je hebt de schuldsaldoverzekering onder het stelsel van langetermijnsparen afgesloten. Als je € 50.000 uitgekeerd krijgt, dan moet je dus 13 jaar lang aangifte doen van een extra inkomen van € 1.000. Afhankelijk van de aanslagvoet leidt dit tot een jaarlijkse extra belasting tussen € 250 en € 500 per jaar, en dit gedurende 13 jaar. In dit geval is het aanvankelijke fiscale voordeel dan ook volledig weg.

Renteopdevoet.be